Anglishtja si një gjuhë universale.

Anglishtja është pa dyshim një gjuhë universale. Kjo është gjuha e dytë më e madhe në botë, nje gjuhë zyrtare në 70 shtete, dhe anglisht-folëse janë rreth 40% të GNP botëror.
Anglishtja perdoret në mesin e dijetarëve dhe njerëzve të arsimuar, siç është gjuha e mediave botërore, dhe gjuha e kinemasë, TV, muzikës dhe bota e kompjuterit / interneti. Të gjithë njerëzit e planetit dijne shumë fjalë anglisht dhe shqiptojne apo kuptojne fjale angleze.

Shkaqet për këtë janë universalitetet e shumta te njohur boterisht. Anglishtja filloi të përhapet gjatë shekullit të 16-të me Perandorinë Britanike dhe u përforcua fort në shekullin 20 nga dominimin botëror i SHBA-se, aspektet ekonomike, politike dhe ushtarake dhe nga ndikimi i madh i filmave amerikanë.

Koncepti i Gjuhës Universale është më e rëndësishme vetëm tani, në epokën e komunikimit masiv botëror. Para kësaj epoke greke, latine, franceze ishin për disa gjuhë mase universale, edhe pse kryesisht në Evropë.

Nga një rastësi me fat për shkak të faktorëve të mësipërm, anglishtja, gjuha universale, është një nga gjuhët më të thjeshta dhe më te lehta në botë.

Natyrisht koncepti i lehtësisë është relative, dhe kjo varet nga gjuha qe tashme njeh. Megjithatë, koncepti i thjeshtësisë është e pamohueshme: Anglishtja eshte një gjuhë e lehtë për t'u mësuar, per t'u kuptuar apo folur.

Para së gjithash, Gjuha angleze përdor alfabetin latin, më universal, i thjeshtë dhe i shkurtër (vetëm alfabeti grek është më e shkurtër dhe i thjeshtë). Përveç kësaj, në anglisht, alfabeti latin paraqet maksimumin e saj "të pastër" si një formë e vërtetë alfabeti me shkronja vetëm 26 shkronja themelore dhe pa diakritike;

Zgjedhimi i foljeve është shumë i thjeshtë dhe i lehtë. Edhe për foljeve të parregullta, nuk ka pothuajse asnjë ndryshim në veta. (me përjashtim te njëjësit, veta e trete, në kohën e tashme).
Nuk ka pothuajse asnjë ndryshim ne numër apo gjini për mbiemra, nyje apo ndajfoljeve.

Anglishtja është një nga gjuhët më analitike me karakteristikat sintetike. A mund të ekzistoje ndonjë alternativë tjetër për gjuhë universale?

Ka gjuhë të tjera që janë mjaft të thjeshta dhe sintetike si Thai dhe kinezishtja, por ato janë të shkruara me alfabete të komplikuara. Sidoqoftë, nëse gjuha kineze do të jetë e shkruar me alfabetin latin, ajo potencialisht mund të bëhet një gjuhë univerale.

Ka gjuhë të tjera të forta që, për shkak të popullsisë dhe pushtetit ekonomik, mund të behen gjuhë Univerald, por ata kanë një numër te disavantazheve kur krahasohet me anglishten.

Disa shembuj:

    Japonishtja: ka shumë foljeve të rregullta, por edhe një skenar shumë te komplikuar.
    Kinezishtja: nuk ka zgjedhime ose lakime, por një skenar shumë të komplikuar me tonet.
    Gjermanishtja ka infleksione me shumë se anglishtja.
    Gjuhët kryesore Romance, të tilla si frëngjishtja, spanjishtja dhe portugalishtja, kanë infleksione më pak se shumica e gjuhëve, por zgjedhimi i foljve te tyre është shumë i komplikuar.
    Rusishtja ka dy komplekse te zgjedhimit te foljes dhe emrit.

Në përfundim, është fat për ne amerikanet qe gjuha jonë universale është e thjeshtë dhe e lehtë, edhe pse kjo thjeshtësi dhe lehtësi nuk ishin arsyet që çuan anglishten ne ketë nivel.

No comments:

Post a Comment